Sağlık Ekonomisi Nedir?

Sağlık ekonomisi (Health economics), genel iktisat bilimi kurallarının sağlık sektörüne uygulanmasıyla ortaya çıkan uygulamalı bir alt daldır. İktisadi olarak sağlık ekonomisi, sağlık sektörüne ayrılan kaynakların en ekonomik (verimli, etkili, rasyonel) kullanılarak en yüksek düzeyde sağlık hizmeti üretmek ve bunu toplumu oluşturan sosyal gruplar ve fertler arasında en iyi şekilde bölüştürmek olarak tanımlanabilir. Kısaca sağlık ekonomisi eldeki kısıtlı kaynakların sağlık alanında en verimli şekilde kullanılması için yapılan çalışmalar olarak özetlenebilir.

Giderek artan yaşam süresi beklentisi, ilaca erişimin yaygınlaşması ihtiyacı, yeni ve gelişmiş tedavi yöntemlerinin maliyetlerindeki artış sağlık ekonomisinin karar alma süreçlerinde değerlendirilmeye alınmasını zorunlu kılmaktadır. Sağlık ekonomisi biliminin karar alma sürecinde daha etkin biçimde kullanılması şeffaflığı artıracaktır.

Sağlık Ekonomisinin Etkileri

Sağlık Ekonomisinin Etkileri
Sağlık ekonomisi dünyada giderek önem kazanmaktadır. Zira sağlığa yapılan harcamalarda önemli bir artış sözkonusudur. Sağlık harcamaları ABD GSMH’nın % 16’sına, İngiltere GSMH’nın % 8,3’üne, Fransa GSMH’nın % 11’ine ulaşmıştır.

Türkiye’de 2005 yılı itibariyle sağlık harcamaları GSMH’nın %7,6’sıdır. Genel itibariyle son yıllarda çoğu gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sağlık harcamalarındaki artış, milli gelir artışının üstündedir.

Dünyada sağlık harcamalarında OECD ülkeleri önemli bir yer tutmaktadır. OECD ülkeleri dünya nüfusunun %18’ini teşkil etmekteyken, 2004 yılında dünyadaki 4,1 trilyon ABD Doları tutarındaki toplam sağlık harcamasının %80’ini gerçekleştirmişlerdir.

Bu durumun başlıca nedeni dünya nüfusunun, özellikle de gelişmiş ülkelerde nüfusun giderek yaşlanmasıdır. Örneğin, OECD ülkelerinde 1990 yılında 60 yaş üstü nüfus toplam nüfusun %18’i iken, bu oranın 2030 yılında %30’lara ulaşacağı beklenmektedir. Türkiye’de ise bu oranın 2030’da %16’ya, 2050 yılında ise %23’e yükseleceği tahmin edilmektedir.

İkinci neden, tıp ve ilaç teknolojilerindeki ilerlemedir. Bugün çok sayıda hastalığa derman olabilecek ya da insan ömrünü uzatabilecek, yaşam kalitesini arttırabilecek gelişmeler yaşanmaktadır. Bunlar maliyet yaratmaktadır.

Üçüncü bir neden kalp, kanser gibi kronik kabul edilen hastalıklardaki artıştır. Kronik hastalıklar daha fazla harcama gerektirmektedirler.

Önümüzdeki yıllarda tüm bu trendlerin devam etmesi ve sağlık harcamalarının artması beklenmektedir. Sağlık ekonomisi, etkin ve akılcı kullanımını içerdiğinden önemi de artmaktadır.